Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Verantwoord ondernemen is een veelzijdig concept dat staat voor de inzet van een bedrijf om ethisch, duurzaam en met een breder verantwoordelijkheidsgevoel zaken te doen met de maatschappij, het milieu en verschillende belanghebbenden. Het omvat een reeks acties en gedragingen die verder gaan dan alleen het genereren van winst, waarbij de nadruk ligt op de positieve invloed die een organisatie kan hebben op de wereld.

Verantwoord ondernemen is niet alleen een morele of ethische verplichting; het wordt steeds meer erkend als een belangrijk onderdeel van het succes van een bedrijf op de lange termijn. Bedrijven die verantwoord ondernemen omarmen, genieten vaak van een betere merkreputatie, klantenloyaliteit en werknemerstevredenheid. Bovendien kunnen ze gemakkelijker investeerders, partners en toptalent aantrekken.

Bepaalde aspecten van verantwoord ondernemen zijn wettelijk verplicht, zoals het naleven van milieuregelgeving en arbeidswetten. Bedrijven moeten zich bijvoorbeeld houden aan milieunormen, veilige arbeidsomstandigheden bieden en eerlijke lonen betalen aan werknemers. Het schenden van deze wettelijke verplichtingen kan leiden tot financiële boetes en juridische gevolgen.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen dat zich specifiek richt op de inzet van een bedrijf om sociale en milieukwesties aan te pakken, zowel binnen als buiten de bedrijfsactiviteiten. Terwijl verantwoord ondernemen een breed scala aan verantwoordelijkheden omvat, is MVO meer gericht op hoe de acties van een bedrijf de maatschappij beïnvloeden.

MVO gaat verder dan naleving van de wet en legt de nadruk op vrijwillige initiatieven die gericht zijn op gemeenschappen, bescherming van het milieu en het bevorderen van ethische bedrijfspraktijken. Hoewel het niet wettelijk verplicht is, wordt MVO steeds meer beschouwd als een essentieel onderdeel van moderne bedrijfspraktijken. Dit blijkt uit het feit dat de meeste grote bedrijven een vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen laten zien, vaak in een speciale sectie op hun website.

Om als maatschappelijk verantwoord te worden beschouwd, laat een bedrijf meestal zien dat het zich inzet voor een aantal belangrijke principes:

• Milieurentmeesterschap - Dit omvat inspanningen om de milieu-impact van activiteiten te minimaliseren, koolstofemissies te verminderen en duurzaam beheer van hulpbronnen te ondersteunen.

• Ethische bedrijfspraktijken - Bedrijven moeten zich houden aan ethische normen in alle aspecten van hun activiteiten, van het beheer van de toeleveringsketen tot klantrelaties.

• Betrokkenheid bij de gemeenschap - Maatschappelijk verantwoorde bedrijven kunnen actief betrokken zijn bij lokale gemeenschappen door liefdadigheidsdoelen te steunen, vrijwilligerswerk te doen en onderwijs en sociaal welzijn te bevorderen.

• Transparantie en verantwoording - MVO omvat vaak een verplichting tot transparantie en verantwoording, omdat van bedrijven wordt verwacht dat ze elk kwartaal of jaar verslag uitbrengen over hun MVO-initiatieven en -prestaties.

De vraag naar en verantwoording van maatschappelijk verantwoorde bedrijven neemt toe. Onze samenleving erkent steeds meer dat grote bedrijven moreel verplicht zijn om hun macht en middelen te gebruiken om de gemeenschappen waarin ze leven te verbeteren. Consumenten, werknemers, investeerders en overheden houden bedrijven verantwoordelijk voor hun sociale en milieu-impact. Deze groeiende aandacht voor MVO verandert het zakelijke landschap en stimuleert bedrijven om sociale en milieuverantwoordelijkheid in hun kernstrategieën te integreren.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen kan worden onderverdeeld in vier hoofdcategorieën: milieuverantwoordelijkheid, ethische verantwoordelijkheid, filantropische verantwoordelijkheid en economische verantwoordelijkheid. Laten we ze eens bekijken en enkele voorbeelden geven van elke categorie.

Verantwoordelijkheid voor het milieu

Milieuverantwoordelijkheid verwijst naar de inzet van een bedrijf om de impact op het milieu te minimaliseren en duurzaamheid te bevorderen. Het omvat acties zoals het verminderen van koolstofuitstoot, het behouden van hulpbronnen, recyclen en het toepassen van milieuvriendelijke praktijken. Voorbeelden van MVO-initiatieven op milieugebied zijn het implementeren van energiezuinige technologieën, het optimaliseren van voorraadbeheer om afval te verminderen en het overstappen op duurzame materialen.

Verantwoordelijkheid voor het milieu wordt vooral verwacht van grote bedrijven die directe effecten op het milieu kunnen hebben, zoals oliemaatschappijen en bedrijven die natuurlijke hulpbronnen gebruiken. Toch zijn dit niet de enige bedrijven waarvan wordt verwacht dat ze milieu-initiatieven nemen. Bedrijven als Home Depot hebben zich bijvoorbeeld verplicht om tegen 2023 100% hernieuwbare energie te gebruiken, terwijl Starbucks zich tot doel heeft gesteld om tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen, waterverbruik en afval met 50% te verminderen.

Ethische verantwoordelijkheid

Ethische verantwoordelijkheid draait om het morele en ethische gedrag van een bedrijf. Het gaat om eerlijke behandeling van werknemers, ethisch beheer van de toeleveringsketen en verantwoorde marketingpraktijken. Voorbeelden hiervan zijn het garanderen van eerlijke lonen, het voorkomen van discriminatie en het op ethische wijze inkopen van materialen, ingrediënten en andere bronnen.

Bedrijven die bijvoorbeeld afhankelijk zijn van grondstoffen van arbeiders met een laag inkomen in ontwikkelingslanden worden doorgaans meer verantwoordelijk gehouden voor ethische verantwoordelijkheid. Dit geldt ook voor chocolade, koffie, kostbare juwelen en andere bedrijven die wereldwijd materialen inkopen. Deze bedrijven kunnen zich verbinden aan de Fairtrade of Rainforest Alliance normen om ethische verantwoordelijkheid aan te tonen.

Filantropische verantwoordelijkheid

Filantropische verantwoordelijkheid heeft betrekking op de betrokkenheid van een bedrijf bij liefdadigheidsactiviteiten en het teruggeven aan gemeenschappen. Dit omvat financiële donaties, vrijwilligerswerk en het steunen van sociale en educatieve doelen. 

Wat filantropische verantwoordelijkheid onderscheidt, is dat het aangeeft hoe bedrijven hun financiële middelen gebruiken en besteden om de samenleving te verbeteren. Enkele voorbeelden van deelname aan filantropische verantwoordelijkheid zijn:

• Evenementen of geldinzamelingsacties organiseren om plaatselijke goede doelen te steunen

• Een jaarlijkse donatie schenken aan een goed doel

• Deelnemen aan hulpacties bij rampen

Economische verantwoordelijkheid

Economische verantwoordelijkheid onderstreept de betrokkenheid van een bedrijf bij economische groei en stabiliteit. Het gaat om het creëren van banen, het stimuleren van economische ontwikkeling in gemeenschappen en het bijdragen aan algemene welvaart. Economische verantwoordelijkheid omvat ook het leveren van tijdige en accurate financiële rapporten voor externe audits.

Deelnemen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen levert voordelen op voor zowel bedrijven als gemeenschappen. Deze voordelen zijn onder andere:

• Verbeterde reputatie - MVO-initiatieven kunnen de reputatie van een bedrijf verbeteren, waardoor het aantrekkelijker wordt voor consumenten en belanghebbenden.

• Klantenloyaliteit - Maatschappelijk verantwoorde bedrijven hebben vaak een grotere klantenloyaliteit, omdat consumenten liever bedrijven steunen die aansluiten bij hun waarden.

• Tevredenheid van werknemers - MVO kan de tevredenheid van werknemers vergroten en toptalent aantrekken dat op zoek is naar zinvol werk.

• Financiële prestaties - Hoewel MVO investeringen met zich meebrengt, kan het leiden tot kostenbesparingen, verhoogde efficiëntie en financieel succes op de lange termijn.

• Relaties met belanghebbenden - MVO kan de relaties met belanghebbenden versterken, waaronder investeerders, leveranciers en gemeenschappen.

• Risicobeperking - Door sociale en milieukwesties proactief aan te pakken, kunnen bedrijven risico's en aansprakelijkheden beperken.

• Concurrentievoordeel - MVO kan een concurrentievoordeel opleveren op de markt, waardoor een bedrijf zich onderscheidt van zijn concurrenten.

Het is duidelijk dat MVO essentieel is voor moderne bedrijven, maar hoe kunnen bedrijven verantwoordelijker zijn? Om maatschappelijk verantwoord te zijn, moeten bedrijven zich verbinden aan een duidelijk MVO-initiatief. Het uitvoeren van een MVO-initiatief omvat de volgende stappen:

1. Beoordeling - Begin met het beoordelen van de invloed van je bedrijf op de maatschappij en het milieu. Identificeer gebieden waar je een positief verschil kunt maken.

2. Strategie - Ontwikkel een duidelijke MVO-strategie die aansluit bij de waarden en bedrijfsdoelen van je bedrijf. Stel meetbare doelen en targets op.

3. Betrokkenheid - Betrek werknemers, belanghebbenden en partners bij je MVO-initiatieven. Samenwerking kan de impact van je inspanningen vergroten.

4. Rapportage - Communiceer je MVO-activiteiten transparant door middel van regelmatige rapportage. Deel de resultaten, impact en uitdagingen intern en publiekelijk.

5. Voortdurende verbetering - MVO is een doorlopend proces. Evalueer en verfijn je initiatieven voortdurend om effectief en relevant te blijven.